Studio Asperge. Beeld, tekst. muziek.


Swiebertje in Engeland
 
Nederlandse filmrecensenten hebben meestal dezelfde smaak. Dat kun je goed zien aan hun besprekingen van saaie buitenlandse films. Als een film gaat over bijvoorbeeld Iraanse vrouwen op het platteland, krijgt hij altijd minstens vier sterren. Als het een redelijke film is, krijgt hij er vijf. Als het een waardeloos wanproduct is, dus nog altijd die vier sterren. Als ik naar de film ben geweest en ik heb genoten, koop ik de dag erna een krant om te kijken of de recensenten ook genoten hebben. Maar de films die ik goed vind, krijgen nooit meer dan twee sterren. "Dan heb je een slechte smaak!" zullen jullie zeggen. "Volgens de Nederlandse recensenten wel," zeg ik dan terug. Want alles wat ik goed vind, wordt door Trouw, Het Parool, De Volkskrant, Spits, Metro, Tubantia, De Telegraaf, De NRC en het Klubblad Voor Vliegtuigspotters afgekraakt. En het Algemeen Dagblad dan? O, ja, dat ook; dat was ik in de opsomming vergeten. Dat is in buitenlandse kranten wel anders. Abeltje vond ik bijvoorbeeld een slechte film. Die werd hier overal met gejuich ontvangen. Als je dan in de Franse krant 'Libération' leest dat 'Le Petit Abèl' helemaal met de grond gelijk gemaakt wordt, dan denk je: "Frankrijk is zo gek nog niet". Ook 'The Observer' heeft mijns inziens goede filmrecensenten. Die wezen mij op een prachtfilm. Op vakantie in Engeland zag ik de grote Swiebertje-film, die in Nederland nog altijd niet is uitgekomen omdat hier in alle bioscopen nog een tijdje dezelfde films vertoond moeten worden door de wansmaak-dictatuur van het bedrijf Pathé. Die film is briljant. 'Little Sweeber', zoals Swiebertje in Engeland genoemd wordt, is daar aan het uitgroeien tot een echte rage. En terecht. Veel Engelse schoolkinderen dragen boven hun schooluniform al een ingedeukte hoed met een scheur, wat oogluikend wordt toegelaten. Zo populair is Swiebertje daar. Het is dan ook geweldig hoe hij in de film de veldwachter Bromsnor (Hum Moustache, heet die in Engeland) te slim af is. Ook hebben de Engelse vertaalbureaus zich veel moeite getroost om het titellied goed weer te geven in hun taal. "There comes Little Sweeber; there comes Little Sweeber; there comes Little Sweeber with his funny dented hat..." enz.
 
Het enige nadeel vind ik eigenlijk dat Joop Doderer niet meedoet in de film. Natuurlijk is die Timothy Dalton een goede vervanger, maar bij de Nederlander, die met Swiebertje is opgegroeid, is de herinnering aan Joop Doderer niet zomaar weg te vagen door een willekeurige top-acteur. Trouwens nu ik er toch bij stilsta, waarom wordt Saartje gespeeld door Ellen ten Damme en niet door bijvoorbeeld Annet Malherbe of Kim van Kooten? Dat zijn van die vragen waarop je nooit een bevredigend antwoord krijgt. Maar ondanks de gebrekkige casting (waarom een Engelse acteur nemen voor de hoofdrol in een Nederlandse speelfilm?) blijft de film overeind. Dat komt door het scenario. Dat is zo goed dat je tot het eind op het puntje van je stoel blijft zitten. Het verhaal wordt achterstevoren verteld, dus je weet al wat er gaat gebeuren, maar toch zit de spanning erin omdat je wil weten hoe dat zo gekomen is. In de derde scène zie je bijvoorbeeld hoe Swiebertje een rijbewijs vervalst en een tractor steelt. Twee scènes eerder was hij na een dolle achtervolging klem gereden door veldwachter Bromsnor, die triomfantelijk Swiebertjes rijbewijs vroeg. Dat kon Swiebertje hem gewoon zonder omhaal laten zien. Het zijn dit soort vondsten die een scenario tot een knalscenario maken. Met zo'n verhaal hoef je als regisseur niet veel meer te doen. Maar Paul Verhoeven heeft er desondanks het allerbeste uit gehaald. Aan deze film zie je dat hij in Nederland had moeten blijven. Dat Wehrmachtsuniform voor Bromsnor is bijvoorbeeld een gouden greep! Maar ik zal niet teveel van de inhoud verklappen. Als de film met kerstmis in de Nederlandse bioscoop komt, raad ik iedereen aan erheen te gaan. Maar ik voorspel bij deze dat hij door de Nederlandse filmpers zal worden gekraakt.